- In Nederland zijn 21 bedrijfssectoren goed voor liefst 75 procent van de CO2-uitstoot van ons land.
- Volgens economen van ABN Amro is het mogelijk om de klimaatdoelen voor de reductie van de CO2-uitstoot in 2030 te halen.
- Toch is dit bepaald geen sinecure, blijkt uit een dinsdag gepubliceerde studie.
- Lees ook: Minder dan 4 op de 10 Europese mkb’ers heeft plan voor CO2-reductie
Voor veel bedrijfsbranches liggen klimaatdoelen binnen handbereik, maar alleen als zij er hun best voor doen. Die conclusie trekt het economisch bureau van ABN Amro in een dinsdag gepubliceerde studie.
De economen van de bank keken hiervoor naar in totaal 21 sectoren, die gezamenlijk goed zijn voor 75 procent van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Indien zij voortvarend aan de slag gaan met verduurzaming, kunnen zij volgens de bank de Nederlandse klimaatdoelen van 2030 en 2050 halen.
De Nederlandse overheid wil de CO2-uitstoot in ons land dan met minstens 55 procent hebben teruggedrongen ten opzichte van 1990 (het streven is zelfs 60 procent). In 2050 moet Nederland klimaatneutraal opereren.
Hiermee wil de overheid bijdragen aan de beperking van de opwarming van de aarde. Klimaatverandering kan leiden tot extreem weer en onherroepelijke klimaatrampen. Zo houdt het KNMI in Nederland deze eeuw rekening met zeespiegelstijgingen tot wel 2,5 meter.
Klimaatdoelen in de knel bij weifelend beleid
Als Nederlandse bedrijfssectoren niet proactief verduurzamen, komen de klimaatdoelen volgens ABN Amro in de knel. Het "merendeel" van de sectoren zal de klimaatdoelen dan "mogelijk" niet halen, schrijven de economen van bank.
Volgens econoom Casper Burgering van ABN AMRO biedt het rapport zowel iets positiefs als een waarschuwing, zegt hij in een toelichting tegen Business Insider. "We laten zien dat sectoren in theorie de doelen kunnen halen als het bedrijfsleven proactief aan de slag gaat en de overheid investeert in bijvoorbeeld de netwerkcapaciteit. Maar we waarschuwen ook: als we er laconiek mee omgaan, dreigen we de doelen niet halen."
De uitdagingen zijn groot, volgens ABN Amro. Sectoren hebben volgens de bank te kampen met een tekort aan gekwalificeerd personeel. De analyse sluit hiermee aan bij eerdere onderzoeksresultaten van netwerksite LinkedIn uit november. Hieruit bleek ook al dat Nederland een nijpend tekort heeft aan 'groen talent', zoals installateurs van zonnepanelen.
Door een tekort aan gekwalificeerd personeel kan de bouw van de benodigde "infrastructuur" (lees: het stroomnet) landelijk langere tijd vertraging blijven oplopen, schrijft ABN Amro.
Ook zouden sectoren last van tekorten aan belangrijke grondstoffen kunnen krijgen, aldus de economen van ABN Amro. Zo zijn platina en palladium nodig om batterijen voor elektrische auto's te bouwen en is er staal nodig voor zonnepanelen en windmolens. Naarmate we meer van dit soort installaties bouwen, zal de vraag naar deze materialen toenemen. Dat kan leiden tot schaarste aan grondstoffen, aldus de bank.
Een club van ruim dertig bedrijven pleitte er vorig jaar dan ook al voor vaart te maken met de circulaire economie. Als een product het einde van zijn levensduur bereikt, gebruiken circulair opererende bedrijven de materialen daarvan opnieuw in hun productieproces.
Afgelopen week verzochten werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland de Tweede Kamer zelfs in een brief om een minister voor circulariteit.
Ook ABN Amro-econoom Burgering ziet op circulair gebied kansen voor het bedrijfsleven. "Veel bedrijven in de metaalindustrie kunnen er bijvoorbeeld veel profijt van hebben vaker met secundair materiaal te werken. Dat levert niet alleen qua uitstootverlaging winst op, maar ook financieel."
Bedrijven hebben tot slot te maken met hoge kosten voor verduurzaming, schrijft ABN Amro. Zo zijn elektrische voertuigen en batterijsystemen nog altijd prijzig voor bedrijven. Wel wijst de bank erop dat soort innovaties door verdere technologische ontwikkelingen in prijs kunnen dalen.
Uitdagingen groot voor metaal- en voedingsindustrie
Verschillende sectoren maken allen gebruik van een ander verduurzamingspad, zo is te zien in onderstaande tabel van ABN Amro, uitgaande van een middelsnel verduurzamingstempo.
Met name in industrieën die veel energie nodig hebben, zoals de metaal- en voedingsbranche, zouden de uitdagingen groot zijn, denkt de bank.
In de metaalsector loopt men er bijvoorbeeld tegenaan dat de realisatie van groen staal moeilijk is vanwege het nog ontbreken van een infrastructuur voor groene waterstof, legt Burgering uit. "Het is daarom belangrijk dat de overheid een leidende rol pakt en de juiste investeringen doet om het bedrijven makkelijker te maken te verduurzamen."
In sommige sectoren, zoals het transport, het water- en het afvalbeheer, is het palet aan verduurzamingstechnieken bovendien minder breed dan in andere branches. Zo is de beschikbaarheid van elektrische alternatieven in de vervoersbranche nog niet toereikend om de klimaatdoelen te halen, aldus de bank.
De papier-, bouwmaterialen-, elektronische en elektriciteitssector zijn volgens ABN Amro het verst met hun verduurzaming. Met name de elektriciteitsbranche dicht ABN Amro een "voortrekkersrol" toe, omdat het eenvoudiger is deze branche te te ontdoen van fossiele brandstoffen dan die "in andere sectoren uit te faseren", zo staat in het rapport.
Dankzij subsidies voor de bouw van nieuwe kerncentrales en "koolstofarme gasgestookte centrales" kan een vergroening van deze sector andere branches helpen om sneller te verduurzamen, schrijft de bank. Immers: iedereen gebruikt elektriciteit.
In onderstaande tabel van ABN Amro staat per sector aangegeven hoever zij nog verwijderd zijn van de klimaatdoelen van 2030, uitgaande van een reductie van 55 procent ten opzichte van 1990 (wat overigens niet voor alle sectoren geldt).
De tabel laat zien dat sommige sectoren verder zijn dan de andere. Volgens ABN Amro toont het ook aan dat het 2030-doel voor veel sectoren "geen onoverbrugbare kloof" is.
Bedrijven kunnen volgens ABN Amro sneller verduurzamen door in te zetten op elektrificatie. Door bedrijfsprocessen te elektrificeren, stoten ondernemingen minder CO2 uit dan wanneer zij gebruikmaken van fossiele energiestromen. Het Nederlandse midden- en kleinbedrijf installeerde al op grote schaal elektrische boilers, schrijft de bank.
Door in te zetten op meer energie-efficiëntie kunnen bedrijven tevens stappen zetten richting een groene toekomst, denkt de bank. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld denken aan meer LED-verlichting, hergebruik van verpakkingen en meer automatisering. Daarnaast wijst de bank op de mogelijkheid meer hernieuwbare energie in te zetten, zoals zonne- en windenergie, en bedrijfspanden beter te isoleren.
Denk ook aan de inzet van lichtsensoren, licht ABN Amro-econoom Burgering één van de methodes in het rapport uit. "Waarom zou het licht altijd aan moeten staan in bedrijfsruimtes waar op dat moment niemand werkt?"
Welke technieken het beste kunnen worden toegepast om te verduurzamen, verschilt volgens de bank per sector. Alle branches kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van energiezuinige apparatuur en slim energiemanagement, terwijl aquathermie en biomassa slechts voor enkele sectoren relevantie zouden hebben.
Stijging prijs van rechten voor CO2-uitstoot kan prikkel geven tot verduurzaming
Regelgeving geeft sectoren volgens ABN Amro een extra zetje in de rug. Zo wijst de bank op het emissiehandelssysteem van de Europese Unie, waarbij rechten voor de uitstoot van CO2 worden verhandeld onder marktpartijen. Omdat er steeds minder van dit soort rechten op de markt komen, ontstaat schaarste waardoor de prijs van CO2 zal stijgen. Zo zouden bedrijven ertoe aangezet worden minder CO2 uit te stoten.
Ook wijst de bank op het Nederlandse Klimaatfonds van 38 miljard euro, bedoeld om sectoren te verduurzamen. 85 tot 90 procent van de geldstromen is inmiddels al toegewezen aan specifieke maatregelen, aldus de bank. Het fonds moet leiden tot een volledig duurzame opwekking van elektriciteit in 2035, meer zonnepanelen op huurwoningen en de bouw van kleine kernreactoren. Eind december stemde de Eerste Kamer in met de realisatie van het fonds.
Staat klimaatbeleid bij het huidige demissionaire kabinet hoog op de radar, de formerende partijen PVV en BBB lijken juist weinig aanstalten te willen maken.
Zo zei BBB-voorvrouw Caroline van der Plas eind vorig jaar in een interview tegen Business Insider: "(...) het is altijd een hel. De klimaathel. Zo van: we gaan allemaal dood als we dit niet doen. Frans Timmermans roept: wij zijn de laatste generatie die dit kan oplossen. Allemaal angstporno."
In het bedrijfsleven bestaat dan weer de zorg dat verkiezingswinnaar PVV in een nieuw kabinet stevig de rem zal zetten op klimaatbeleid.
ABN Amro-econoom Burgering wijst erop dat een eventuele regering met de PVV en BBB erin ook aan Europese klimaatregels zal moeten voldoen, zegt hij tegen Business Insider. "Ik kan me niet voorstellen dat ze de trein die al flink op gang is, zullen stilzetten. Ze zullen het tempo misschien wat vertragen, maar dat de verduurzaming zich verder zal doorzetten, lijkt me logisch."
